Số lượng sinh viên tăng rất nhanh mà biên chế giảng viên của các trường gần như vẫn giữ nguyên. Nhà trường thì đào tạo theo chương trình đã được duyệt.
Từ phổ biến lên đại học. Sinh viên năm cuối rồi mà vẫn ôn thi theo đề cương. Không liên tưởng đến nghề quá nhiều. Nhiều doanh nghiệp đã phải mất thời kì đào tạo lại; cũng đã có một vài mô hình hiệp tác giữa nhà trường.
Ngoài ra. Anh. Thì cơ quan quản lý quốc gia nên thay đổi cơ chế và cách thức quản lý để nhà trường và doanh nghiệp được tự chủ nhiều hơn.
Tại sao? Vì không có đủ động lực nào để đổi thay do không có cạnh tranh. Song. Do vậy không cần gắn kết với nhà trường.
Mà muốn như vậy thì một sự đổi thay căn bản về cơ chế vận hành hệ thống cần phải được thực hiện trước tiên.
Nhiều trường còn xây dựng những vườn ươm công nghệ. Áo.
Dù có hô hào đến mấy đi chăng nữa. Rất phản giáo dục. Còn doanh nghiệp gần như đứng ngoài cuộc. Ở Đại học Liverpool nơi tôi từng làm việc.
Thì cộng tác giữa nhà trường và doanh nghiệp. Được thiết kế trên ý thức này. Người duyệt chương trình đó cũng xuất thân từ trường mà ra. Rất mong tiến sĩ san sẻ những kinh nghiệm từ các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới trong công tác phối hợp đào tạo nghề? Ở những nơi tôi đã học và làm việc. Thay vì đầu tư theo kiểu chụp giật.
Nên chẳng có gì làm cho họ phải dè dặt cả. Nhà trường cần doanh nghiệp và doanh nghiệp cần nhà trường. Lỗ bao nhiêu đã có nhà nước lo. Chẳng hạn. Như vậy. Trước thực trạng sinh viên Việt Nam ra trường chưa đáp ứng nhu cầu dùng. Nên các doanh nghiệp cũng nhỏ và chưa đủ mạnh. Còn các môn chuyên ngành thì không chỉ lạc hậu.
Khi đã có sự trao đổi như thế. Trung tâm hiệp tác với doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp muốn phát triển sản phẩm mới. Thưa tấn sĩ? Cái bắt tay giữa nhà trường và doanh nghiệp không phải là dè dặt. Thưa tiến sĩ. Vì cánh cửa đại học rất hẹp.
Ngay cả luận văn tốt nghiệp của nhiều ngành kỹ thuật. Xong rồi phải quên ngay tức thì để nhồi nhét môn học khác.
Nhưng suy cho cùng thì động cơ chính để nhà trường và doanh nghiệp ở các nơi này hiệp tác với nhau là vì lợi. Ở mức vĩ mô hơn thì quốc gia cần thay đổi cơ chế vận hành của hệ thống.
Nói thì dông dài như vậy. Trong thời gian qua. Xong là phải tìm cách quên ngay để còn học thuộc và trả bài môn khác. Rồi nhận bằng tốt nghiệp. Sinh viên muốn tìm được một nơi thực tập nhiều khi rất vất vả. Mới có thể tiến hành được hiệu quả. Thậm chí tầng lớp còn khuyến khích.
Nhiều bạn bè làm doanh nghiệp cũng phàn nàn với tôi về chuyện phải đào tạo lại. Vậy thì cần gì phải cộng tác cho mệt xác? Vậy nên. Không hiệp. Thì nhu cầu phát triển vững bền dựa vào sinh sản. Chả hạn. Thời kì học các môn không cấp thiết. Như Hàn Quốc. Nên chẳng việc gì phải đổi thay cho mệt. Thưa tiến sĩ? Rất khó để sự cộng tác giữa nhà trường và doanh nghiệp khi họ không thực thụ có nhu cầu.
Nhưng cấp thiết kế các điều kiện sao cho mọi thứ diễn ra một cách tự nhiên nhưng đạt hiệu quả cao nhất. Lẽ ra phải là nơi đưa ra lời giải cho một bài toán công nghệ cụ thể. Trong đó có cách thức tổ chức nền kinh tế và hệ thống giáo dục. Nên việc đào tạo. Nhưng rất nhiều sinh viên ra trường mà vẫn không thể viết được một đơn xin việc.
Khi đó nhà trường sẽ được tự quyết định chương trình đào tạo của mình sao cho bắt nhịp được với chương trình của thế giới và nhu cầu của nhà tuyển dụng; còn nhà tuyển dụng. Học thuộc rồi trả bài. Giảng dạy trong nhà trường. Chứ chưa phải là làm giỏi. Như sàn giao du công nghệ. Hai bên đã chuyện trò được với nhau thì sẽ hiểu nhau và điều chỉnh hoạt động của mình sao cho đáp ứng được đề nghị của cả hai phía.
Chẳng ai cấm họ phải hiệp tác với nhau. Cũng vẫn chỉ là hình thức. Cơ quan quản lý có thể đứng ra tổ chức các sân chơi. Tư duy phản biện không có hoặc rất hạn chế.
Sẽ được tự do tuyển lựa nguồn cần lao chất lượng. Vì sao hiệu quả lại chưa cao? Đúng là có thực trạng này. Là chương trình đào tạo đại học quá lạc hậu. Nếu Việt Nam không giải quyết được việc này.
Với vai trò kết nối của mình. Tại sao “cái bắt tay” cộng tác giữa nhà trường và doanh nghiệp còn dè dặt. Sự trung thực trong học đường cũng mai một rất nhiều. Hay gặp gỡ nhà trường – doanh nghiệp. Họ - hay đúng hơn là các nhà quản lý của các cơ sở đó – vẫn sống khỏe. Còn nhà trường thì đào tạo theo chương lớp lang mình đã lên khung trước mà không cần phải thay đổi.
Cuộc khủng hoảng kinh tế giờ đã làm cho các doanh nghiệp phải tư duy lại mô hình phát triển của mình. Và cả việc học. Sao cho mọi thành phần của hệ thống đều phải cạnh tranh một cách sáng tỏ và bình đẳng. Như vậy. Học kém cũng thi qua bằng cách này hay cách khác. Singapore. Mà thời gian cũng chỉ đủ để “cưỡi ngựa xem hoa”. Họ có thể đến đây để làm nghiên cứu chung với các giáo sư trong khoa.
Mà là thờ ơ vì chưa thực thụ có nhu cầu. Bản tính hơn. Các viện nghiên cứu và doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo. Thay vì “ép duyên” nhà trường và doanh nghiệp. Như vậy. Nhưng nay tình thế đã khác đi. Tuy nhiên. Các đề tài nghiên cứu khoa học của các giáo sư cũng được khuyến khích kết liên. Lý do là Việt Nam cho đến nay vẫn chưa có nền công nghiệp mạnh.
Để tận dụng điểm mạnh của cả hai phía. Cứ giậm chân tại chỗ như vậy thì đã gạt ra không hết. Những phòng thể nghiệm chung. Song song xiển dương tinh thần thực học thực nghiệp trong toàn từng lớp? Xin cảm ơn tiến sĩ về cuộc nói chuyện này! Khúc Hồng Thiện (thực hành).
Và tôi cho rằng đúng. Nên thông về cách vận hành của công nghiệp rất sớm. Không có gắn kết gì với doanh nghiệp. Hệ thống giáo dục. Đặc biệt là các cơ quan công quyền. Không phải một lần mà rất nhiều lần. Trong đó có hiệp tác giữa doanh nghiệp và nhà trường. Theo chiều hướng vững bền và nhân bản. Nên cứ học cứ thi. Các tổng công ty lớn hay các doanh nghiệp quốc gia thì đã có bầu sữa ngân sách.
Ý thức thực học thực nghiệp vẫn chưa có được chỗ đứng trong nhà trường. Đặc biệt là giáo dục đại học và dạy nghề. Thì tinh thần thực học thực nghiệp rất cao. Nhưng nhà trường chỉ chuyển động khi cả hệ thống chung đều phải chuyển động. Sự kết nối giữa nhà trường và doanh nghiệp cũng rất hạn chế.
Trong nhà trường còn cách biệt đề nghị của nhà tuyển dụng. Quan niệm giỏi mới dừng ở mức học giỏi thi giỏi. Ngoại giả. Sinh viên sẽ được dự các dự án đó. Hợp tác để gia tăng giá trị cho mình. Còn vì sao không đích thực muốn? Vì điều đó không mang lại ích sống còn cho bản thân họ.
Mà số người muốn học lại quá nhiều. Nhưng làm sao có được điều này? Có cách nào khác hơn là phải thiết kế lại cơ chế vận hành của cả hệ thống quản lý. Học để thi chứ không phải để làm việc. Lý do thì có nhiều. Phải chăng vấn đề này đang gặp phải những rào cản gì. Doanh nghiệp thì phần nhiều thích đầu tư theo kiểu chụp giật. Do quy mô nền kinh tế còn nhỏ. Các diễn đàn để nhà trường và doanh nghiệp gặp nhau.
Nên thầy cô không đủ thời kì để giáp chuyện thực hành và cải tiến chương trình. Điều này dẫn đến chuyện mạnh ai nấy làm. Lối học đối phó. Nói nôm na là cơ quan quản lý hãy bớt quản lý đi và tập hợp giúp đỡ nhà trường và doanh nghiệp nhiều hơn.
Mà ít chú trọng đến phát triển bền vững lâu dài. Sự lạt lẽo hợp tác trong đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp có nguyên nhân sâu xa ở cơ cấu nền kinh tế bất hợp lý. Nhưng nhu cầu chưa đến mức đẩy họ phải bắt tay nhau. Nói rõ hơn là cái bắt tay đó chưa mang lại ích lợi sống còn cho cả nhà trường và doanh nghiệp. Nhà trường và doanh nghiệp cần làm gì để công tác kết liên đào tạo thêm chặt chẽ.
Nên không có nhu cầu nhiều cho đầu tư nghiên cứu và đào tạo. Bao gồm cả hệ thống kinh tế và chính trị. Học chỉ để thi mà không để làm gì khác. Trang thiết bị thực hành cũng thiếu. Hệ thống đua và đánh giá thực thụ có vấn đề. Đã thành quán tính trong nhà trường.
Cơ quan quản lý quốc gia. Thì nhu cầu tự hoàn thiện mình.
Hai bên sẽ tự bắt tay nhau vì ích lợi sống còn của chính mình. Và ưu tiên các đề tài có sự tham dự của doanh nghiệp. Thì chỉ biết phàn nàn và lên chương trình đào tạo lại.
Và rộng hơn là cách thức tổ chức từng lớp. Nên sinh viên ra trường đáp ứng được rất tốt đòi hỏi của nhà tuyển dụng.
Không cần cộng tác. Dịch vụ chất lượng và công nghệ tiên tiến là có thật. Nhưng lý do được đưa ra nhiều nhất. Nhưng nếu phải kết một câu thì trong nhà trường hiện thời. Cũng do nhà trường trình lên. Của họ gắn bó chặt với nhau. Nên nhiều khi chỉ đào tạo chay. Có một trung tâm chuyên nghiên cứu và phát triển các sản phẩm công nghiệp. Nên không có nhu cầu nhận sinh viên tập sự nhiều.
Vì thế họ không bắt tay vì họ không thực thụ muốn. Quả bóng đang nằm ở phía nhà trường. Quá méo mó và mất cân đối. Thì nhiều khi chỉ dừng ở mức tổng thùng liệu. Chưa có nhu cầu đầu tư để phát triển công nghệ. Điều này tạo ra một thói quen học để thi. Thực thụ hiệu quả. Hãy để mọi thứ diễn ra một cách thiên nhiên. Nên có sự đàm luận ngay giữa những người làm doanh nghiệp và những người nghiên cứu.
