Yến về từ biển khơi Khi chạy xe vào thị xã Gò Công, nghe tiếng chim yến ríu rít bên tai, hỏi chuyện chúng tôi mới biết không phải từ ngoài biển mà là tiếng chim yến phát ra từ nhà những người dân đang thực hành mô hình nuôi chim yến tại nhà. Chim yến Gò Công, chỉ nhỏ như chim sẻ nhưng rất khỏe và sức bay bền. Chúng thường sống có đôi, mỗi năm đẻ 3 lần, mỗi lần đẻ 2 trứng. Loài chim này có một đặc điểm là không thể đậu trên cành mà mỗi khi đáp xuống chúng chỉ treo mình trên vách đá hoặc tường nhà bằng đôi chân chắc khỏe của mình. Chính vì lẽ đó mà không ít đàn yến thiên nhiên đã bay về và làm tổ ngay trong nhà người dân tại đây. "Ban sơ từ sự kinh ngạc khi thấy yến làm tổ trong nhà, dần dà người dân Gò Công tinh thần được giá trị kinh tế mà loài chim này mang lại nên đã học tập kinh nghiệm nuôi, dẫn dụ để yến về nhiều hơn. Và thế là nghề nuôi yến trong nhà trở thành một nghề giúp không ít người dân tại thị xã này ăn nên làm ra. Chỉ tính riêng ở thị xã chúng tôi cũng đã có 5 cơ sở nuôi yến công nghiệp, hiệu quả kinh tế mang lại là rất lớn, đó là chưa tính hàng trăm hộ dân nuôi yến cá thể, nhỏ lẻ khác” - Ông Phan Trung Nghĩa, Trưởng ban truyền giáo thị xã Gò Công cho biết. Ở thị xã Gò Công nức danh nhất là cơ sở nuôi yến của ông Trần Văn Triết, người có nhiều kinh nghiệm nuôi chim yến, cũng như là người may mắn có được đàn yến tự nhiên lớn nhất đến hàm trong nhà. Theo lời ông Triết, mấy năm trước, bỗng có một đàn yến bay về làm tổ và đẻ trứng. Tuy nhiên, lúc ấy do chưa hiểu biết gì nhiều về giá trị kinh tế mà đàn yến mang lại, ông cứ để cho chúng làm tổ, đẻ rồi bay đi. Mãi đến đợt thứ 3 yến về làm tổ, lúc ấy ông mới biết được giá trị của yến sào nên bắt đầu quan tâm, chăm chút và cho tu chỉnh, thiết kế lại nhà cửa theo đúng quy cách để ăn nhập với tập tính sinh thái vốn có của loài chim này. Đến nay đàn yến của ông đã phát triển nhiều vô thiên lủng, chúng đậu đen đặc các tầng nhà. Chim yến tại nhà ông Mười Triết Tương tự như trường hợp của ông Triết, anh Trần Văn Hậu, ở thị xã Gò Công cho biết: "Khoảng 3 năm trước, có một đàn yến không biết từ đâu kéo nhau về làm tổ đầy kho trữ lúa nhà tôi, thấy chúng sinh sôi nảy nở ngày càng nhiều nên tôi cũng tự mày mò tìm hiểu đặc tính sinh trưởng của chúng, được chuyên gia tham mưu tôi đã thiết kế một "ngôi nhà” dành riêng cho yến ngay trong kho cũ và bắt đầu nuôi thử nghiệm. Kết quả tình bất thần, yến về ngày càng đông và sản lượng thu hoạch hàng năm cũng tăng dần theo sự đầu tư của mình”. Bây giờ, không chỉ riêng ông Triết, anh Phong, chị Phương mà còn rất nhiều người dân thị xã Gò Công cũng đang rất vui vì có được nguồn lợi kinh tế đáng kể từ nghề nuôi chim yến, họ càng vui hơn khi thấy chim yến về đây mỗi càng ngày càng nhiều hơn trước. Gỡ tổ yến Nghề "hot” ở lãnh hải Gò Công Theo chúng tôi được biết hiện tại ở Gò Công người dân đang nuôi chim yến theo 2 mô hình. Một là nuôi tự nhiên như đàn yến của ông Triết và anh Hậu. Tuy nhiên, mô hình này giờ rất hiếm vì yến về tự nhiên không nhiều. Thứ hai là nuôi bằng phương pháp dẫn dụ bởi hiệu ứng âm thanh và các kỹ thuật mà công ty Eka Vietnam chỉ dẫn. Để thực hành được phương án nuôi yến kiểu dẫn dụ như trên thì người nuôi đầu tiên phải nhờ chuyên gia thiết kế, tham mưu làm ngôi nhà của yến sao cho đúng quy cách, rồi dùng máy phát ra âm thanh tiếng chim yến gọi bầy để dụ yến về. Anh Thái kề (45 tuổi) một người làm nghề sang đĩa tiếng dẫn dụ chim yến ở thị xã Gò Công cho biết: "Đĩa dẫn dụ này có tác dụng như một tiếng kêu gọi tình, gọi bầy đàn, khi yến ngoài tự nhiên nghe được tín hiệu từ nơi phát ra tiếng kêu chúng sẽ tự động tách bầy bay đến. Tuy nhiên, không phải lúc yến tách bầy là chúng định cư tại nơi đó ngay mà chúng chỉ lướt qua để "thám thính”, rồi mới quay lại tìm chỗ "định cư” và sống với nhau thành đàn. Những người nuôi yến ở thị xã này không ai là không nắm rõ kinh nghiệm này”. Đến nhà anh Trần Thành Long - một người nức danh trong việc nhận thiết kế nhà nuôi yến. Anh Long dẫn chúng tôi vào hai căn phòng tối như bưng, bật đèn pin rọi lên trần nhà, chúng tôi thật sự sửng sốt khi thấy bám trên ấy cơ man nà chim yến, một căn phòng rộng khoảng vài chục mét vuông thế mà nhẩm tính cũng phải tới hàng trăm con. Anh bật mí bí quyết của mình: "Muốn nuôi yến thành công trước hết là phải có kỹ thuật dẫn dụ yến vào nhà, tiếp theo là phải tạo được môi trường thoáng mát, sạch sẽ và tuyệt đối tĩnh để yến làm tổ rồi phải có kỹ thuật bóc tách tổ yến khi thu hoạch (phải biết bóc tách sao cho tổ yến còn nguyên lành). Rồi những khung cây, ván ghép dành cho chim làm tổ phải mềm và không có mùi vị khác lạ vì yến làm tổ bằng chính nước bọt của mình, sau đó tự kéo ra thành sợi. Với lượng chim yến hiện tôi có trong nhà, làng nhàng mỗi năm tôi lấy được trên 3 kg yến sào, đời sống kinh tế tạm ổn”. Các công ty ở Khánh Hòa đánh giá rất cao chất lượng yến sào ở Gò Công. Và theo kế hoạch mà ông Triết được biết thì tập đoàn Eka Indonesia đã lập một dự án xây dựng quy hoạch nuôi yến kiểu trang trại với nhiều ngôi nhà liền kề tại xã Long Bình. Nghề nuôi chim yến và phá hoang yến sào ở Gò Công bây chừ thật sự đang mở ra một hướng đi vô cùng lạc quan cho những người dân cày nơi đây, cũng như tạo lực đẩy cho các ngành nghề dịch vụ khác phát triển từ chính tiềm năng được khai khẩn từ thiên nhiên này. Thanh Hải |