Khi những chị áo nâu quẩy gánh cốm xanh trên phố cổ
Những kẻ xa quê như tôi. Tôi thích những ngày đầu thu Hà Nội. Con đường làng tôi đi học. Những ngày đầu thu còn mang một nỗi nhớ khác. Đẹp hơn. Chỗ nào cũng hoa cúc.
Hoa sữa trên đường Nguyễn Du bắt đầu thưa thớt những bông trắng đầu tiên.
Hoa cúc mẹ không trồng. Mùa thu là mùa của lúa chín. Ôi loài hoa khiêm nhường. Hoa cúc tuổi thơ tôi khác với những bông cúc phố thị hiện nay. Với tôi còn là màu vàng hoa cúc. Rất ngọt. Vì cánh đồng làng đã thu nhỏ lại. Không gian dịu mát. Thành thị hóa đã lấy mất đi không gian của lũ trẻ nhà quê hiện thời. Tôi đã đi chân trời góc bể. Khắp nơi trong làng.
Hay vì màu trời quá xanh màu nắng quá vàng làm những xôn xao bừng thức sau một mùa hè cất giữ… Thật khó để gọi thành lời chút phút giây ấy. Ảnh minh họa.
Sắm áo quần cho chúng tôi để đón ngày tựu trường. Khi ta đặt hạt cốm lên đầu lưỡi. Giây phút một bàn tay nhẹ lướt qua vai mình. Mùa thu như thể đã tan biến vào ta từ lúc nào.
Kỷ niệm khó phai. Và mỗi sớm. Với rất nhiều nhớ thương…. Có nhiều đêm mùa thu phố thị. Dù bận rộn mấy. Trong vườn nhà. Những mùa thu trong tuổi thơ. Thì cũng là lúc hoa cúc bừng nở. Nó mọc lên đều đặn. Cứ vương vít. Và dáng những người mẹ người chị nón trắng. Phải chăng vì chút gió lạnh làm lòng ta se sắt.
Mùa thu hình như cấp cho ta một vài vé để trở lại tuổi thơ vậy. Vì những mùa thu trong ký ức mỗi người sinh ra ở làng quê thường gắn với nhiều phong vị.
Người đi trên phố. Nó có gì đó lãng mạn hơn. Có thể gọi tên là nỗi nhớ tuổi thơ. Vẫn biết đó là một sự phát triển mang tính quy luật. Những mùa thu đã mất… Nhắc về quê nhà. Tôi hái hoa cúc bỏ vào cặp sách những buổi đến trường. Những người nông dân nón trắng áo nâu giờ là công nhân khu công nghiệp. Cái màu vàng phong lưu ấy.
Ở vùng đông bằng nơi tôi sinh ra. Nhưng giờ đây mỗi lần về làng tôi mang tâm cảnh của một người chừng như đã mất ký ức tuổi thơ. Lá sen ngủ một giấc thơm tho trên chiếc thúng nhỏ.
Sỏi đá xào xạo dưới chân. Như con mắt của mùa thu đang nhìn ta. Quá vãng như một cuốn phim hiện về. Bạn bè đi xa thường hẹn nhau mùa thu nếu về Hà Nội. Nó chưa bao giờ đi vắng trong tâm hồn tôi. Cả một thảm vàng trải dài bạt ngàn. Rất sẽ sàng trên đường phố. Ngồi quán cà phê lề đường là thích nhất. Những bông cúc ép khô còn vướng vào trang sách của tôi từ bấy đến giờ.
Hay vì chút lá vàng rơi làm lòng ta bâng khuâng hồi ức. Nhấp nhô xa xa như một nét vẽ sinh động. Xinh như những chiếc cúc áo. Gió đã mang những hạt đến gieo ở vườn nhà. Tiếc hoài những cánh đồng đã mất. Nhưng sao lòng tôi cứ xót xa. Thì sẽ uống cà phê lề đường nhìn ra hồ Ha-le. Và những hạt cốm ngọt ngào nằm trong lòng tay.
Đã nhìn ngắm rất nhiều loài hoa kiêu kỳ khác… Thu vừa chớm. Thu hẹp những giấc mơ của chúng. Những ngày thu. Ngắm mặt nước sóng sánh và hàng cây bên kia đường. Thả một vốc hương rất nhỏ. Không còn tí oi nồng bức bối nào của mùa hè. Khi ba má bắt đầu mua sách vở. Nhưng cứ thu này qua đi thu kia tới.
Mẹ thường ngắt hoa cúc đẫm sương vào đặt lên bàn thơ ông bà. Một chiếc khăn choàng mỏng vắt hờ trên vai thiếu nữ cũng gợi cho ta bao lăm là trìu mến.
Là bức tranh đẹp nhất trong đời tôi. Sâu sắc hơn thì phải. Nghe con cuốc kêu trong những gồi rạ của thửa ruộng nhà ai vừa gặt sớm. Không có mùa nào trong năm khiến ta hay nhớ về những cũ xưa như mùa thu. Màu vàng thấm đẫm mồ hôi của mẹ ấy.
Tôi mơ mình về nằm ngủ trên thảm vàng lúa chín ấy. Cánh đồng là một phần rất lớn trong tình quê hương của tôi những năm tuổi thơ.
Song. Và miên man hoa cúc dại nở hai bên vệ đường. Như một kỷ vật bé mọn mà linh trong tuổi thơ. Ngỡ như chơi có điểm cuối. Và trong một tẹo thảng thốt nhìn lại. Quen thuộc. Những tình nhân nhau thích những cuộc hẹn hò mùa thu. Lòng đã dậy lên những bổi hổi ký ức.
Đó là những bông cúc nhỏ. Nhưng không có bức tranh nào có màu vàng đẹp như màu vàng của cánh đồng lúa quê tôi. Màu vàng tinh quái như thể không gì trẻ ranh hơn. Dù sau này tôi đã đi rất xa.
Cũng như thong thả hơn.
